Overloon – muzeum, które MUSISZ odwiedzić!
Jeśli dotąd nie udało Ci się odwiedzić muzeum w Overloon, to najwyższy czas to zmienić!
To nie jest zwykłe muzeum – to prawdziwe serce historii wojskowości, usytuowane na terenie jednej z najkrwawszych bitew w Holandii – słynnej Bitwy o Overloon.
Co sprawia, że to miejsce jest wyjątkowe? To najstarsze muzeum II wojny światowej w Europie Zachodniej, które od dziesięcioleci fascynuje tysiące odwiedzających. W jego zbiorach znajduje się ponad 150 autentycznych pojazdów wojskowych oraz tysiące innych eksponatów — od broni i mundurów, po przedmioty codziennego użytku żołnierzy i cywilów. Każdy eksponat opowiada swoją historię, pozwalając zanurzyć się w realia tamtych czasów.
Jedną z największych atrakcji jest nowoczesna, interaktywna wystawa D-Dex – zaawansowana multimedialna platforma, która łączy filmy, nagrania dźwiękowe i elementy interaktywne, by pokazać pełen obraz lądowania w Normandii podczas D-Day. Dzięki D-Dex poczujesz się jak uczestnik wydarzeń, a nie tylko bierny zwiedzający – to doświadczenie, które angażuje wszystkie zmysły i pozwala lepiej zrozumieć złożoność działań wojennych.
Obowiązkowym punktem wizyty jest też Lancaster Paviljoen – imponująca hala, w której znajduje się wrak bombowca Lancaster, który rozbił się 5 marca 1945 roku w Belgii. Ta maszyna robi wrażenie nie tylko ze względu na swój rozmiar – rozpiętość skrzydeł to ponad 31 metrów, długość 21 metrów, a rozbity samolot składa się z ponad 2000 elementów – ale przede wszystkim dlatego, że jest to hołd dla siedmiu członków załogi, którzy zginęli na tej misji. Nigdzie na świecie nie zobaczysz tak wyjątkowej i pełnej szacunku ekspozycji Lancastera.
W muzeum nie brakuje także polskich akcentów, które są niezwykle ważne dla każdego pasjonata historii. Znajdziesz tu mundur 1. Samodzielnej Brygady Spadochronowej oraz czołg używany przez 1. Dywizję Pancerną gen. Maczka- o tym więcej w opisie eksponatów.
Co ciekawe, przez teren muzeum przebiega specjalna platforma dla rowerzystów. Mogą oni zajrzeć do środka bezpłatnie, podziwiając część ekspozycji w trakcie swojej przejażdżki. To świetna opcja, jeśli zwiedzasz Holandię na dwóch kółkach i chcesz choć na chwilę zanurzyć się w historii bez zsiadania z roweru.
Muzeum tętni życiem również dzięki corocznym wydarzeniom militarnym, takim jak Militracks czy EyeWitness, w których miałem okazję wielokrotnie wziąć udział. Te wydarzenia to nie tylko wystawy – to prawdziwe spotkania pasjonatów, możliwość zobaczenia pojazdów wojskowych w ruchu, a nawet przejazdy nimi! Jeśli chcesz poczuć klimat tamtych czasów i zobaczyć sprzęt wojskowy w akcji, to są eventy, których nie możesz przegapić.
Po intensywnym zwiedzaniu warto zajrzeć do sklepiku z pamiątkami, gdzie znajdziesz unikalne gadżety, repliki i książki, a także zrelaksujesz się w restauracji serwującej solidne, smaczne dania, które pozwolą naładować baterie przed dalszą podróżą.
Zobacz także:
MILITRACKS
EYE WITNESS
Tiger I Panzerkampfwagen VI Ausf. E
Jeden z najsłynniejszych czołgów II wojny światowej, ważący około 54 tony, uzbrojony w potężną armatę 8,8 cm KwK 36. Jego gruby pancerz (do 120 mm) czynił go niemal niezniszczalnym dla alianckich czołgów w 1943 roku. Charakteryzował się silnym pancerzem i armatą kalibru 88 mm, która pozwalała na skuteczne zwalczanie większości alianckich czołgów z dużych odległości. Choć imponujący technicznie, był skomplikowany w obsłudze i podatny na awarie. Tiger I w Overloon znajduje się czasowo więc warto już teraz zaplanować wizytę.
M4 Sherman (Medium Tank M4) ‘After Hitler’
Podstawowy amerykański czołg średni używany przez siły alianckie na froncie zachodnim oraz w Afryce Północnej. Znany z niezawodności i łatwości naprawy, choć jego pancerz i uzbrojenie były słabsze niż w niemieckich czołgach ciężkich. Liczne warianty tego modelu wykorzystywano do różnych zadań, a masowa produkcja przyczyniła się do przewagi alianckiej.
Sherman w Overloon należał do 7. Dywizji Pancernej USA, znanej również jako „Szczęśliwa Siódemka”. Przydomek ten pochodził od komentarza generała dowodzącego, który z entuzjazmem chwalił żołnierzy: „Macie szczęście, że jesteście w tej dywizji — Szczęsliwa Siódemka”. Podczas kampanii we Francji rzeczywiście sprzyjało im szczęście, co przejawiało się niewielką liczbą ofiar. Jednak bitwa pod Overloon zakończyła się dla „Szczęśliwej Siódemki” dramatycznie — dywizja poniosła ciężkie straty i została wycofana z działań 8 października 1944 roku.
Ten konkretny czołg został wielokrotnie trafiony. Charakter i zasięg uderzeń wskazują, że atak przeprowadzono z niewielkiej odległości, prawdopodobnie przy użyciu Panzerfaustów. Załoga czołgu zginęła w akcji i została pochowana na amerykańskim cmentarzu wojskowym Henri-Chapelle w pobliżu Verviers w Belgii, niedaleko cmentarza Margraten na terenie Holandii.
Panzerkampfwagen V Ausf. G (Panther 222)
Niemiecki czołg średni używany na frontach wschodnim i zachodnim. Łączył dobrą ochronę, mobilność oraz silne uzbrojenie w postaci armaty 75 mm KwK 42 L/70. Mimo doskonałych parametrów technicznych, początkowo borykał się z problemami niezawodności. Panther był odpowiedzią na radzieckiego T-34 i stanowił poważne wyzwanie dla wojsk alianckich.
Czołg ten został przydzielony do 107. Brygady Pancernej, sformowanej pod koniec lipca 1944 roku i uzupełnionej resztkami 25. Dywizji Panzergrenadierów wycofanej z frontu wschodniego. We wrześniu 1944 roku 107. Brygada Pancerna została przetransportowana pociągiem do Venlo podczas operacji Market Garden, by wziąć udział w walkach wokół Eindhoven.
Panther 222 był używany w działaniach brygady na moście nad Wilhelminakanaal w pobliżu Son oraz w przełamaniu pod Veghel (18–24 września). Podczas bitwy o Overloon, gdzie 107. Brygada Pancerna stanowiła trzon niemieckiego frontu, Panther 222 (2. kompania, 2. pluton, 2. pojazd) został zniszczony, prawdopodobnie przez brytyjski granatnik PIAT.
Churchill Mk. V „Jackal”
Brytyjski czołg piechoty o bardzo grubym pancerzu i zwiększonej odporności na ostrzał, wykorzystywany przede wszystkim do wsparcia piechoty. Wersja Mk V „Jackal” wyróżniała się ulepszonym uzbrojeniem i systemami obronnymi. Czołgi Churchill często używano także do zadań specjalnych, takich jak przenoszenie mostów czy transport broni samobieżnej.
Wraz z czołgami „Tiger”, „Jaguar” i „Rook”, model „Jackal” tworzył pluton dowodzenia 2. Szwadronu 4. Batalionu Coldstream Guards, będącego częścią 6. Brygady Pancernej Gwardii, która wspierała atak piechoty na Overloon.
Załoga liczyła pięciu młodych żołnierzy, którzy od końca czerwca żyli razem – od czasu lądowania na plażach Normandii (Gold Beach). Czołg był ich domem – spali, jedli, pili i golili się właśnie w nim. Po trudnym marszu przez Francję i Belgię, w październiku otrzymali rozkaz przeniesienia się do Overloon.
Kierowca czołgu, Bob, wspominał:
„Około 11 października utknęliśmy gdzieś w lesie w okolicach Overloon i słyszeliśmy przelatujące nad nami pociski. Wtedy to się zaczęło. 12 października ruszyliśmy naprzód około południa. Parliśmy do przodu bez przerwy, będąc cały czas intensywnie ostrzeliwani. Wjechaliśmy na drogę i natknęliśmy się na skrzyżowanie w kształcie litery T. Powiedziano mi, żeby skręcić w lewo, a potem w prawo. Znaleźliśmy się na prawo od Overloon. Przejechałem przez żywopłot, a pozostałe czołgi jechały za mną. Było tam duże otwarte pole z lasami po bokach, tuż za Overloon. Nie miałem pojęcia, że wjeżdżam na pole minowe…”
Czołg najechał na minę, która wgniotła spód pojazdu i spowodowała jego pożar. Kierowca, Bob Dare, został lekko ranny, ale w ostatniej chwili zdołał wyciągnąć z płonącego pojazdu dwóch ciężko rannych członków załogi – strzelca przedniego J. Lamberta oraz dowódcę J. Garnera. Dwaj pozostali koledzy z wieży – R. Silman i G. Wright – zginęli na miejscu.
Po wojnie Bob Dare wielokrotnie odwiedzał muzeum, by uczcić pamięć poległych towarzyszy. Zmarł w styczniu 2007 roku w wieku 82 lat. Silman i Wright spoczywają na cmentarzu wojennym w Overloon.
T-34/85 (Soviet Medium Tank T-34/85)
Ulepszona wersja radzieckiego czołgu średniego T-34, wyposażona w armatę kalibru 85 mm, zdolną do skutecznej walki z niemieckimi czołgami. Dzięki prostocie konstrukcji i wytrzymałości produkowany masowo. Model ten miał kluczowe znaczenie dla sukcesów ZSRR na froncie wschodnim.
A30 Mk VIII Challenger
Czołg krążowniczy Mk VIII Challenger (A30) był połączeniem zmodyfikowanego podwozia czołgu Cromwell z zamontowanym na nim 17-funtowym działem przeciwpancernym w podobnie zmodyfikowanej wieżyczce. Został zaprojektowany z myślą o zwalczaniu silniej opancerzonych niemieckich czołgów. Challenger wszedł do służby pod koniec 1944 roku. Zbudowano jedynie około 200 egzemplarzy, ponieważ Sherman Firefly — opracowany do tej samej roli i wyposażony w to samo działo — okazał się tańszy i dostępny w znacznie większej liczbie. Mimo to Challenger wyróżniał się wyższą prędkością i lepszą zwrotnością.
Ten typ czołgu był używany również podczas walk wokół Overloon. Challengery służyły tam w 15/19 Pułku Królewskich Huzarów. Konkretny egzemplarz trafił w ostatnich miesiącach II wojny światowej do 1 Polskiej Dywizji Pancernej, która brała udział w walkach na północnym wschodzie Holandii. Czołg przybył do Overloon w 1976 roku i do dziś jest jedynym kompletnym Challengerem A30 na świecie.
Mimo swoich zalet, Challenger nie cieszył się dużą sympatią załóg. Jego wieża była znacznie większa i cięższa niż w innych czołgach opartych na podwoziu Cromwella, co sprawiało, że pojazd był mniej zwrotny i trudniejszy w prowadzeniu. Dodatkowo wnętrze było ciasne i niewygodne, a jego serwisowanie wymagało więcej czasu i wysiłku. Z tych powodów wielu czołgistów wolało Sherman Firefly, który, choć mniej zaawansowany technicznie, był po prostu bardziej praktyczny w codziennej walce.
Renault FT (Renault FT-17)
Francuski lekki czołg z I wojny światowej, pierwszy z obrotową wieżą, która stała się standardem dla przyszłych czołgów. Jego konstrukcja była fundamentem rozwoju pojazdów pancernych na całym świecie.
Sherman Crab (M4 Sherman Crab Mine Flail Tank)
Specjalna wersja czołgu M4 Sherman wyposażona w obracające się ostrza do rozminowywania terenu. Znacząco zwiększał bezpieczeństwo podczas forsowania zaminowanych obszarów, szczególnie podczas lądowania w Normandii.
Cromwell Mk. IVF (Cruiser Tank Mk VIII Cromwell Mk. IVF)
Brytyjski szybki czołg średni, używany od 1944 roku z działem 75 mm. Wykorzystywany głównie podczas walk na froncie zachodnim. Był jednym z najszybszych czołgów brytyjskich II wojny światowej.
BARC
Jest największym eksponatem w Overloon War Museum. Ma 7 metrów wysokości, 8 metrów szerokości, 28 metrów długości i waży 80 ton.
Jest to pojazd amfibijny, który został przetransportowany przez ocean we wnętrzu dużego statku, a następnie zwodowany kilka kilometrów od wybrzeża za pomocą rampy zjazdowej, co umożliwiało mu samodzielny wjazd na plażę. Mógł na przykład przewozić dwa małe czołgi lub 200 żołnierzy z ciężkim ekwipunkiem.
Był to jedyny okręt desantowy zdolny do bezproblemowego przepływania przez łamiące się fale.
Chociaż pierwszy BARC został wyprodukowany już w 1952 roku, armia amerykańska użyła go po raz pierwszy w warunkach bojowych dopiero w Wietnamie (Azja Południowo-Wschodnia) w 1967 roku. Podczas ekspedycji zaopatrzeniowej armii południowowietnamskiej w lipcu 1968 roku pojazdy te działały nieprzerwanie przez całą dobę.
Douglas C-47 Skytrain (Dakota)
Douglas C-47 Skytrain, znany w brytyjskiej służbie jako Dakota, był podstawowym samolotem transportowym aliantów podczas II wojny światowej.
Oparty na cywilnym DC-3, został przystosowany do zadań wojskowych: wzmocniono jego konstrukcję, dodano duże drzwi ładunkowe i możliwość holowania szybowców. Mógł przewozić około 28 spadochroniarzy lub do 3,5 tony ładunku.
Maszyny te odegrały kluczową rolę w operacji Market Garden, zrzucając spadochroniarzy alianckich – w tym 1. Samodzielną Brygadę Spadochronową generała Sosabowskiego – nad Holandią. Holowały także szybowce Horsa z cięższym sprzętem. Loty były wyjątkowo ryzykowne: samoloty musiały lecieć wolno i nisko, przez co były łatwym celem dla artylerii przeciwlotniczej.
Wiele Dakot przetrwało wojnę i latało jeszcze przez dekady – część używano w lotnictwie cywilnym nawet do lat 80.
8.8 cm Pak 43/41 (Panzerabwehrkanone 43/41)
Niemieckie działo przeciwpancerne kalibru 88 mm, efektywne przeciwko większości alianckich czołgów. Powstało jako rozwinięcie znanego działa 88 mm, przystosowane do roli broni przeciwpancernej. Broń ta była jedną z najgroźniejszych dla wojsk alianckich na froncie zachodnim.
M3 Scout Car
Amerykański lekko opancerzony pojazd rozpoznawczy i transportowy, używany do patroli i wsparcia lekkiej piechoty. Ceniony za wszechstronność i niezawodność w różnych warunkach.
Supermarine Spitfire Mk. XIV
Brytyjski myśliwiec wyposażony w silnik Rolls-Royce Griffon, o znacznie poprawionych osiągach w stosunku do wcześniejszych wersji. Kluczowy samolot w obronie Wielkiej Brytanii i podczas kampanii nad Europą.
Sturmgeschütz III Ausf. G early (StuG III 221)
StuG III Ausf. G był jedną z najpopularniejszych i najdłużej produkowanych wersji niemieckiego działa samobieżnego opartego na podwoziu czołgu Panzer III. Jego głównym zadaniem było wsparcie piechoty ogniem przeciwpancernym i niszczenie czołgów przeciwnika. Dzięki niskiemu profilowi oraz brakowi wieży, StuG III był trudniejszy do wykrycia i celowania niż klasyczne czołgi, co dawało mu przewagę taktyczną na polu walki. Wyposażony był w armatę 75 mm StuK 40 L/48, skuteczną przeciwko większości alianckich czołgów. Ponadto, jego konstrukcja była prostsza i tańsza w produkcji niż pełnoprawny czołg, co pozwalało na szybsze uzupełnianie strat. StuG III miał załogę czteroosobową i był bardzo ceniony za swoją wszechstronność i niezawodność.
Sturmgeschütz III Ausf. G late („Saukopf”, StuG III 311)
Wersja late (późna) StuG III Ausf. G różniła się kilkoma modernizacjami konstrukcyjnymi, m.in. ulepszonymi pancerzami oraz drobnymi zmianami w opancerzeniu czołowym i masce działa. Charakterystyczną cechą StuG III 311 było unikatowe malowanie kamuflujące zwane „Saukopf” (dosłownie „świniogłowa”). Nazwa ta pochodziła od wzoru plam i kształtów naniesionych na pojazd, które przypominały kształt głowy świni — była to próba kamuflażu typowa dla terenów leśnych i błotnistych, gdzie operowały niemieckie oddziały pancerne. Malowanie miało za zadanie rozbić sylwetkę pojazdu i utrudnić jego wykrycie w naturalnym środowisku. Uzbrojony był w armatę 75 mm StuK 40 L/48, podobnie jak wcześniejsze wersje, co czyniło go efektywnym niszczycielem czołgów. StuG III „Saukopf” był stosowany przede wszystkim na froncie zachodnim i w walkach partyzanckich, gdzie skuteczny kamuflaż i niski profil dawały mu przewagę taktyczną.
Panzerwerfer 42 (Sd.Kfz. 4/1)
Panzerwerfer 42 to niemiecki samobieżny pojazd artylerii rakietowej opracowany w odpowiedzi na przerażające radzieckie wyrzutnie rakiet „Katiusza”. Od 1943 roku pojazd ten był używany przez Wehrmacht, głównie na froncie wschodnim, w celu prowadzenia szybkiego, mobilnego ostrzału rakietowego.
Zbudowany na podwoziu Opla Maultiera, pojazd był wyposażony w całkowicie obrotową wyrzutnię rakiet (360 stopni), co pozwalało mu na szybką zmianę kierunku. Lekki pancerz zapewniał pewną ochronę przed odłamkami i efektem odrzutu rakiet, choć pojazd pozostawał podatny na cięższą broń.
Oprócz fizycznego uderzenia, rakiety miały silny efekt psychologiczny. Pociski powodowały dużo hałasu, dymu i odłamków. Z tego powodu Brytyjczycy nazwali pojazd „Jęczącą Minnie”.
Między kwietniem 1943 a marcem 1944 roku zbudowano tylko około 300 egzemplarzy.
Greyhound M8 (Armored Car M8)
Amerykański lekki samochód pancerny wykorzystywany do rozpoznania i patroli. Uzbrojony w działo kalibru 37 mm i karabin maszynowy. Szybkość i niezawodność uczyniły go popularnym pojazdem w armiach alianckich.
87 mm Howitzer M1
Amerykańska haubica kalibru 87 mm używana głównie do wsparcia piechoty. Znana z dobrej celności i łatwości transportu, choć mniej popularna niż standardowa haubica 105 mm.
Horsa Glider (replika)
Horsa był brytyjskim szybowcem transportowym używanym podczas II wojny światowej, zaprojektowanym do przerzutu żołnierzy i sprzętu na tyły wroga. Mógł przewozić 25–30 żołnierzy lub lekkie pojazdy, takie jak jeepy czy działa przeciwpancerne.
Konstrukcja Horsy była w dużej mierze wykonana ze sklejki i drewna, co pozwalało szybko i tanio produkować te maszyny, ale miało poważną wadę – żołnierze w środku byli niemal całkowicie pozbawieni ochrony. W przypadku ostrzału lub twardego lądowania szybowiec łatwo się rozpadał, a jego załoga i pasażerowie byli narażeni na ciężkie obrażenia.
Podczas operacji Market Garden we wrześniu 1944 roku Horsa odegrała kluczową rolę, transportując spadochroniarzy i jednostki specjalne, w tym elementy 1. Samodzielnej Brygady Spadochronowej. Mimo ogromnego ryzyka i strat, szybowce te umożliwiały desant wojsk z pełnym wyposażeniem bezpośrednio na pole walki.
Windsor Carrier (Universal Carrier variant)
Kanadyjski wariant popularnego lekkiego transportera Universal Carrier, wykorzystywany do transportu żołnierzy i sprzętu. Był niezwykle wszechstronny i produkowany w wielu wersjach, służąc w licznych armiach.
Universal Carrier (Bren Gun Carrier)
Brytyjski lekki transporter i pojazd wsparcia, szeroko stosowany w roli transportowej i jako platforma dla lekkiego uzbrojenia. Producent wyprodukował ponad 100 000 egzemplarzy tego pojazdu podczas wojny. Universal Carrier był wykorzystywany m.in. przez 1. Polską Dywizję Pancerną podczas walk w północno-zachodniej Europie w 1944–1945 roku. W dywizji gen Maczka pojazd pełnił funkcje transportowe i wsparcia, umożliwiając szybkie przemieszczanie oddziałów piechoty oraz zaopatrzenia, co było kluczowe podczas intensywnych walk o miasta i tereny wiejskie. Dzięki swojemu uniwersalnemu charakterowi, Universal Carrier znacząco podnosił mobilność i skuteczność bojową polskich pancerniaków.
North American B-25 Mitchell
Amerykański średni bombowiec słynny m.in. z rajdu Doolittle’a na Tokio w 1942 roku. Wykorzystywany na wszystkich frontach, znany z niezawodności i wszechstronności.
Ten egzemplarz Mitchell’a był m.in. używany przez holenderski 320 Dywizjon RAF. Świadczy o tym pomarańczowy trójkąt z czarną obwódką. Maszyna zachowała swój oryginalny numer rejestracyjny FR193/L, jest pomalowana w barwy 320 Dywizjonu i posiada pasy inwazyjne. Przetrwała 140 misji podczas II wojny światowej i jest jedynym niemal kompletnym egzemplarzem Mitchell’a spośród tych, które po wojnie służyły jeszcze w holenderskiej marynarce wojennej.
Sdkfz 250 (Leichter Schützenpanzerwagen Sd.Kfz. 250)
Lekki niemiecki pojazd opancerzony, służący jako transporter piechoty i pojazd dowodzenia. Charakteryzował się niskim profilem i dużą zwrotnością, ale stosunkowo cienkim pancerzem.
V-1 (Vergeltungswaffe 1)
Niemiecka samonaprowadzająca się pocisk-pocisk krążący (tzw. „latająca bomba”), wykorzystywany do ataków terrorystycznych na Londyn i inne miasta alianckie. Był pierwszą w historii rakietą dalekiego zasięgu używaną w wojnie, budzącą postrach cywilów.
T17E1 Mk I Staghound
Amerykański samochód pancerny o dobrej ochronie i uzbrojeniu, używany przez aliantów do zwiadu i patroli. Cieszył się opinią solidnego i wszechstronnego pojazdu, szczególnie popularny w brytyjskich jednostkach.
General Motors Otter Light Reconnaissance Car
Kanadyjski lekki samochód rozpoznawczy używany do zadań zwiadowczych i łączności. Był szybki i zwrotny, ale słabo opancerzony, co ograniczało jego zastosowanie na intensywnych frontach.
Zündapp KS 750
Niemiecki motocykl z bocznym wózkiem, używany przez Wehrmacht do zwiadu i transportu kurierów. Znany z niezawodności i dobrej zdolności terenowej, często używany przez jednostki rozpoznawcze.
10,5 cm leichte Feldhaubitze 18/40
Niemiecka lekka haubica polowa kalibru 105 mm, wykorzystywana do wsparcia piechoty ogniem artyleryjskim. Była to zmodernizowana wersja haubicy z 1918 roku, zoptymalizowana pod kątem mobilności.
T-34/85
Eksponat na świeżym powietrzu, pozwalający lepiej ocenić rozmiary i konstrukcję jednego z najważniejszych czołgów II wojny światowej. Choć T-34/85 nie brał udziału w walkach w rejonie Overloon, egzemplarz stojący dziś przed muzeum symbolizuje udział Armii Czerwonej w pokonaniu III Rzeszy oraz kontrast pomiędzy frontem wschodnim a zachodnim. Czołgi tego typu były używane od bitwy pod Kurskiem (1943) aż po szturm na Berlin (1945). Po wojnie T-34/85 stał się jednym z najbardziej eksportowanych czołgów na świecie – służył w ponad 40 krajach, od Polski i Czechosłowacji po Koreę Północną i Egipt. Niektóre z nich były jeszcze używane bojowo nawet w XXI wieku.
BMW R12
Popularny niemiecki motocykl wojskowy, szeroko stosowany do komunikacji i transportu. Prosta konstrukcja i wytrzymałość sprawiały, że był chętnie używany przez niemieckie siły zbrojne.
Lotnictwo i transport powietrzny
M4 Sherman „Athena”
M4 Sherman, zbudowany w lipcu 1943 roku, służył jako 13. czołg Kompanii C, 31 Batalionu Czołgów, 7 Dywizji Pancernej „Lucky Seventh”. Podczas bitwy pod Overloon (wrzesień–październik 1944) „Cookie” został porzucony po wjechaniu do rowu.
W 1947 roku trafił do Oorlogsmuseum Overloon, gdzie stał się ważnym eksponatem. W 2006 roku sprzedano go kanadyjskim weteranom, którzy przemalowali go na M4 „Athena” z kanadyjskimi oznaczeniami, by uhonorować 12 Kanadyjski Pułk Pancerny walczący we Włoszech. Czołg ustawiono przy pomniku w Ortonie.
W 2019 roku „Athena” została wymieniona na inny czołg M4A4, bardziej typowy dla kanadyjskich jednostek we Włoszech, a „Cookie” wrócił do Overloon. To klasyczny Sherman z 1943 roku, z charakterystyczną kopułą dowódcy i wczesnym opancerzeniem.
Valentine Archer (Valentine Mk III Archer)
Brytyjskie działo samobieżne z armatą przeciwpancerną 17-funtową zamontowaną tyłem do kierunku jazdy na podwoziu czołgu Valentine. Nietypowa konstrukcja z armatą skierowaną do tyłu pozwalała na szybkie wycofanie się po ostrzale.
15 cm Nebelwerfer 41
Był niemieckim wieloprowadnicowym wyrzutniem rakietowym używanym podczas II wojny światowej. Nazwa „Nebelwerfer” oznacza dosłownie „miotacz mgły”, ponieważ broń ta pierwotnie miała służyć do wytwarzania zasłon dymnych, jednak z czasem stała się skuteczną bronią ofensywną.
Wyrzutnia wyposażona była w sześć rur, z których jednocześnie można było wystrzelić rakiety o kalibrze 150 mm, mające zasięg około 6–7 kilometrów i głowice odłamkowo-burzące. Dzięki temu mogła skutecznie niszczyć umocnienia, skupiska wojsk czy stanowiska artyleryjskie przeciwnika. Charakteryzowała się szybkim oddaniem serii salw, co wywoływało głośny huk i gęste kłęby dymu.
Ford GPW (Jeep)
Uniwersalny pojazd terenowy produkowany w czasie wojny, używany przez siły amerykańskie i sojusznicze. Jego konstrukcja posłużyła jako wzór dla wielu powojennych pojazdów terenowych.
Biber Submarine
Mała niemiecka jednoosobowa łódź podwodna (minisub), używany do tajnych operacji i sabotowania aliantów na wodach przybrzeżnych. Był to jeden z pierwszych minisubów operujących podczas II wojny światowej, ale miał ograniczony zasięg i był trudny w obsłudze.
M4A1 Sherman (Medium Tank) „Able Abe”
M4A1 był pierwszą wersją czołgu Sherman produkowaną seryjnie. Wyróżniał się odlewanym, zaokrąglonym kadłubem, co odróżniało go od wersji spawanych. Standardowo uzbrojony w armatę 75 mm M3 i karabiny maszynowe, miał załogę pięciu osób. Czołgi te były cenione za niezawodność mechaniczną i łatwość naprawy w warunkach polowych, choć ustępowały niemieckim maszynom pod względem pancerza i siły ognia.
„Able Abe” należał do 2. Dywizji Pancernej USA („Hell on Wheels”), która brała udział w walkach na froncie zachodnim od lądowania w Normandii, przez Francję, aż po wyzwalanie Holandii. Czołg walczył w rejonie Overloon w październiku 1944 roku, wspierając aliancką ofensywę mającą na celu przełamanie niemieckich linii obronnych na północy Limburgii.
Załogi często nadawały swoim Shermanom indywidualne imiona i ozdabiały je malowanymi symbolami. „Able Abe” był oznaczony literą „A”, wskazującą na przynależność do kompanii A, a jego nazwa była grą słów nawiązującą do alfabetu fonetycznego używanego przez US Army.
Część pozostałych eksponatów w Overloon.
Niedaleko muzeum znajduje się także Brytyjski Cmentarz Wojenny (Vierlingsbeekseweg 57, 5825 AT Overloon), gdzie spoczywają żołnierze polegli w Bitwie o Overloon. To spokojne, kameralne miejsce jest dobrym uzupełnieniem wizyty w muzeum – pozwala także oddać hołd tym, którzy zginęli w walce o wyzwolenie tego regionu.
Czas zwiedzania muzeum: zaplanuj około 3 godzin — a jeśli chcesz naprawdę zagłębić się w każdą ekspozycję to zarezerwuj sobie nawet pół dnia.
Overloon War Museum (Oorlogsmuseum Overloon)
www.oorlogsmuseum.nl
Adres: Museumpark 1, 5825 AM Overloon, Holandia
Godziny otwarcia:
Poniedziałek–piątek: 10:00–17:00
Sobota–niedziela i święta: 11:00–17:00
Cennik biletów (2025):
Osoby powyżej 13 lat: € 19,50 (online € 18,50)
Dzieci 4–12 lat: € 14,50 (online € 13,50)
Jeśli ta historia Cię zainteresowała, zachęcam do wsparcia mojej pracy
– możesz postawić mi wirtualną kawę poprzez serwis BuyCoffee.
Chcesz wesprzeć moje działania?
Zobacz także:
Muzeum Diekirch
Królewskie Muzeum Sił Zbrojnych
