Na naszych oczach tworzy się historia!
Na naszych oczach tworzy się historia!
1 Samodzielna Brygada Spadochronowa czekała na to 81 lat.
Wreszcie nadszedł moment, w którym jej bohaterstwo zostało oficjalnie docenione przez władze brytyjskie. Minister obrony, lord Coaker, w imieniu rządu Zjednoczonego Królestwa oddał hołd Polakom, odsłaniając tablicę pamiątkową poświęconą generałowi Stanisławowi Sosabowskiemu i żołnierzom 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej. Jak mówił w swoim przemówieniu:
„Nie tylko wzbogaciła mnie wiedza o tej złożonej, choć ostatecznie zakończonej niepowodzeniem operacji, ale uświadomiła mi również, że historia nie oddała należytego hołdu niezwykłym wysiłkom polskich sił zbrojnych, które we wrześniu 1944 roku walczyły o wyzwolenie Holandii”.
W minionych dniach razem z Dariuszem, Piotrem i Maciejem z GRH „Anawa” Desant odwiedziłem wszystkie miejsca związane z polskimi spadochroniarzami. Zaczęliśmy od Driel, gdzie zobaczyliśmy strefę zrzutu spadochroniarzy, kwatery zajmowane przez polskich żołnierzy, punkty medyczne, miejsca walki oraz miejsce przeprawy przez Ren. Następnie pojechaliśmy na północny stronę Renu – do Wolfheze, gdzie zwiedziliśmy muzeum Gliders Collection oraz strefy lądowania szybowców.
Stamtąd udaliśmy się do Oosterbeek, gdzie odwiedziliśmy budynki przy Stationsweg, wypiliśmy kawę w restauracji Schoonoord, w której mieścił się jeden z głównych szpitali polowych. Zobaczyliśmy też miejsca operowania polskiej artylerii wokół kościoła Oude Kerk oraz dom „Anioła z Oosterbeek” – Kate ter Horst.
W Oosterbeek obejrzeliśmy również wiernie odtworzony szpital polowy w Concerthall, przygotowany z ogromną starannością przez rekonstruktorów, pokazujący, w jak trudnych warunkach walczyli Brytyjczycy i Polacy.
Odwiedziliśmy także znakomite muzeum Hartenstein, które w czasie operacji Market Garden było brytyjską kwaterą główną. Przybliżyłem tam szczegóły ewakuacji spadochroniarzy podczas odwrotu, znanej jako operacja Berlin.
W Arnhem stanęliśmy na moście Johna Frosta, słynnym jako „o jeden most za daleko”. Odbyła się tam uroczystość odsłonięcia tablicy pamiątkowej przez Caroline Frost, córkę legendarnego dowódcy. Spacer po centrum Arnhem pokazał nam, jak żywo ludzie reagują na naszywki „Poland” – wielu przechodniów zaczepiało nas, pytało o historię lub chciało zrobić wspólne zdjęcie. Duże wrażenie zrobiło na mnie spotkanie z mężczyzną z Rumunii, który przyjechał specjalnie na uroczystość, aby oddać hołd Polskiej Brygadzie gen. Sosabowskiego. Wyjątkowym przeżyciem było także spotkanie z kilkoma weteranami II wojny światowej.
Pod koniec dnia pojechaliśmy na cmentarz wojenny w Oosterbeek, by oddać hołd poległym żołnierzom. Późnym wieczorem udaliśmy się jeszcze na wzgórze Westerbouwing, skąd Niemcy ostrzeliwali przeprawę przez Ren.
W sobotę, tuż przed uroczystościami w Driel, oprowadziłem podopiecznych Polskiej Szkoły im. św. Jana Pawła II w Amsterdamie i przybliżyłem im losy naszych bohaterów. Podczas ceremonii spotkałem tam wielu przyjaciół, znajomych i obserwatorów „Historia w Drodze”. Minister obrony Holandii, Ruben Brekelmans, powiedział:
„Brytyjski rząd daje wyraz uznania dla wkładu polskich spadochroniarzy. Uznania, na które zasłużyli. Historia Driel na zawsze połączyła Polskę i Holandię. Ta więź ma dzisiaj większe znaczenie niż kiedykolwiek.”
Na tablicy pamiątkowej w Driel widnieje tekst:
W UZNANIU I WDZIĘCZNOŚCI ZA BOHATERSKI WKŁAD GENERAŁA BRYGADY STANISŁAWA SOSABOWSKIEGO ORAZ 1 SAMODZIELNEJ BRYGADY SPADOCHRONOWEJ W OPERACJI MARKET GARDEN I BITWIE O ARNHEM.
OCENY WYDANE PO ZAKOŃCZENIU KAMPANII NIE ODWIERCIEDLAŁY W NALEŻYTY SPOSÓB WYJĄTKOWEGO POŚWIĘCENIA TYCH, KTÓRZY Z ODWAGĄ I DETERMINACJĄ, W RAMACH ŚMIAŁEJ OPERACJI POWIETRZNODESANTOWEJ, DĄŻYLI DO WYZWOLENIA KRÓLESTWA NIDERLANDÓW – W SZCZEGÓLNOŚCI POLSKICH SPADOCHRONIARZY DOWODZONYCH PRZEZ GENERAŁA BRYGADY SOSABOWSKIEGO.
ICH ODWAGA, PROFESJONALIZM I NIEZACHWIANE ODDANIE WSPÓLNEJ SPRAWIE STANOWIĄ WZÓR NAJWYŻSZYCH STANDARDÓW SŁUŻBY WOJSKOWEJ. W OBLICZU POWAŻNYCH PRZECIWNOŚCI WALCZYLI Z ODDANIEM I HONOREM, NIEUGIĘCI W DĄŻENIU DO ZWYCIĘSTWA. WDZIĘCZNOŚĆ NASZA BĘDZIE TRWAĆ WIECZNIE. W IMIENIU RZĄDU ZJEDNOCZONEGO KRÓLESTWA WIELKIEJ BRYTANII I IRLANDII PÓŁNOCNEJ.
Po uroczystościach odbyła się polsko-holenderska Msza święta, a dzień później – polska Msza św. w Arnhem, również w obecności członków grup rekonstrukcyjnych.
Te wyjątkowe dni pokazały, że pamięć o bohaterach 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej jest wciąż żywa. Polacy, Holendrzy i Brytyjczycy wspólnie oddali hołd żołnierzom generała Sosabowskiego, których odwaga, honor i oddanie pozostają przykładem dla przyszłych pokoleń.
Jeśli ta historia Cię zainteresowała, zachęcam do wsparcia mojej pracy
– możesz postawić mi wirtualną kawę poprzez serwis BuyCoffee.
